Τέλος εποχής

Αναρωτιέμαι αν μπορεί κανείς να ορίσει το τέλος ή το σημείο καμπής. Ή, τέλος πάντων, ένα από τα ενδεχόμενα σημεία καμπής. Το δύσκολο εδώ είναι ότι πρέπει να έχει ο επίδοξος ιστοριογράφος μία κάποια βεβαιότητα. Εναλλακτικά, μπορεί να τα καταφέρει όντας αφελής και ζώντας στην ψευδαίσθηση της γνώσης. Κι ενώ οι αυθεντίες ψάχνουν ερείσματα σε πλήθος επιφάσεων, ο παρατηρητής παραδέχεται το πάθος του και πλέον επιθυμεί να γνωρίζει. 

Και επειδή το θέμα είναι δύσκολο και βαριέμαι, επιλέγω ξανά την εύκολη οδό του τεμπέλη: χωρίς ούτε καν υποψία σημείου αναφοράς και με καμία αξίωση για σοβαρότητα στα λόγια μου. Ε, λοιπόν, είμαι πολύ άτυχος. Διότι δεν πάει πολύς καιρός που απέκτησα το πάθος του καπνοσυριγγισμού. Κι ενώ στην αρχή με καύλα εφήβου έπεσα με τα μούτρα, προσπαθώντας να γνωρίσω τα πάντα, προσφάτως έλαβε χώρα η πρώτη στάση. Είναι ωραίες οι στάσεις αυτές. Σαν να τελειώνεις ένα έργο και να το βάζεις στο συρτάρι. Σαν να σου σπάει τ'αρχίδια ο γείτονας τόσο πολύ πλέον, ώστε καρφάκι να μη σου καίγεται όταν στον διάδρομο φάτσα με φάτσα δεν τον χαιρετάς (κακή ανάμνηση και η αμηχανία στον σιωπηρό δίκλινο ανελκυστήρα). Είναι, θα έλεγε κανείς, μία μορφή ανακούφισης. Ε, την πρώτη φορά που μου συνέβη στην καπνιστική μου πορεία, ήταν με τις Stanwell. Την πρώτη φορά, πριν 4 χρόνια, που κάπνισα ένα καινούριο 207 DeLuxe, κατάλαβα πολλά. Ότι η πίπα παίζει ρόλο στην ποιότητα του καπνίσματος, ότι όλες οι πίπες δεν είναι ίδιες, ότι πολλές πίπες αξίζουν τα λεφτά τους (που τότε φαίνονταν πολλά), ότι υπάρχουν διακριτές κατηγορίες που ανταποκρίνονται στην τιμή, την ποιότητα κατασκευής και γενικά στην απόδοση, ότι η αγορά μιας πίπας δεν είναι πάντα λαχείο, ότι το logo δεν αφορά μόνο στο marketing και άλλα πολλά, τα οποία συμπλέκονται με κατοπινές εμπειρίες, διαπιστώσεις και επιβεβαιώσεις.

Στη μικρή αυτή πορεία, λοιπόν, εξέτασα και άλλα ενδεχόμενα. Πιο συγκεκριμένα, δύο άλλες σχολές: την ιταλική και την αγγλική. Εν τέλει, αυτή που πήρε την πρώτη θέση στις προτιμήσεις μου είναι η δανέζικη σχολή. Και εκεί προέκυψε το πρόβλημα, αυτή τη φορά οικονομικής φύσεως. Η δανέζικη σχολή δεν έχει αρκετά ανεπτυγμένο το κομμάτι μεταξύ των "mid range" και των "high end", δηλαδή καλοφτιαγμένες χειροποίητες πίπες με χαρακτήρα και καλές καπνιστικές ιδιότητες σε εύρος τιμής $100-$300, όπως συμβαίνει με άλλες σχολές (τρανό παράδειγμα οι Ιταλοί). Οπότε αναγκαστικά οι επιλογές είναι περιορισμένες, λόγω μικρού budget. Οι Stanwell (και ειδικά οι παλαιότερες) είναι μια καλή λύση για να αποκτήσει κανείς κλασικά δανέζικα σχέδια, χωρίς να διαθέσει πολλά χρήματα. 


Κάπως έτσι μπορώ να περιγράψω, λοιπόν, την προαναφερθείσα στάση. Βρήκα μία εταιρεία της οποίας οι πίπες μου αρέσουν, καπνίζουν καλά (σταθερή ποιότητα) και οι τιμές τους είναι εντός των δυνατοτήτων μου. Και μόλις απέκτησα έναν κάποιον προσανατολισμό στη συλλογή μου, η εταιρεία κλείνει! Ναι, ok, δεν έκλεισε, απλά μεταφέρθηκε. Αλλά το κλείσιμο στο μυαλό μου δεν έχει να κάνει με την επωνυμία, αλλά με την εποχή (ή αν θέλετε την περίοδο - επί της ουσίας προσπάθειες μετάφρασης της λέξης "era"). Προχωρώντας λίγο παρακάτω, διαπιστώνω ότι το τέλος αυτής της περιόδου επί της ουσίας σφραγίστηκε με τη μεταφορά του εργοστασίου, αλλά ήταν εν εξελίξει εδώ και αρκετό καιρό. Βλέποντας κανείς τις σειρές hypnotic, mojo, easy pipe, vibe harslof, αλλά παράλληλα διαβάζοντας και τις πρόσφατες συνεντεύξεις του γενικού διευθυντή της εταιρείας (μιλάμε για τα τελευταία 3-4 χρόνια), κατανοεί πλήρως περί τίνος πρόκειται. "Αλλαγή προφίλ" λέγεται αυτό στη γλώσσα τους και μπορεί να είναι δικαιολογημένο. Οι άνθρωποι πρέπει να βγάλουν το ψωμί τους. Το αν αξίζει να μετατρέψεις τη θρυλική εργοστασιακή δανέζικη πίπα σε fashion item για να επιβιώσεις, είναι μία άλλη συζήτηση. Όπως και να έχει, αυτό αποτελεί την πραγματικότητα. Στον κόσμο όπου η παραγωγή και η κατανάλωση ανεβάζουν συνεχώς ταχύτητες, το shape 30 του Ivarsson μεταποιείται για να γλιτώνει ο παντογράφος μερικά λεπτά. Μπορεί να διαβάζει κανείς και να σκέφτεται "να κι άλλος ένας γερασμένος μαλάκας πριν την ώρα του που πάτησε τα 30 και νομίζει ότι κάτι ξέρει". Να σου πω κάτι, φίλε? Χέστηκα για τα κλισέ και τα συμπλέγματά σου. Το internet και το μετρό τα θέλω γρήγορα. Το μαγικό μηχάνημα που ξερνάει μία πίπα το δευτερόλεπτο δεν με ενδιαφέρει. Αλλά δεν είναι αυτό το κύριο ζήτημα. Κάτι άλλο είναι που με καταθλίβει. Έχω πάλι αυτήν την αίσθηση ότι δεν ανήκω στο πλαίσιο των συγκεκριμένων συγκυριών. Είμαι ξεπερασμένος κι εγώ και τα γούστα μου. Ζω σε μία εποχή που το κάπνισμα είναι ποινικοποιημένο. Η πίπα δε, αντιμετωπίζεται ως αξεσουάρ παππούδων ναυτικών, νεόπλουτων φιγουρατζήδων ή και καλά καλλιτεχνών κουλτούρα να φύγουμε. Τελείως ασύμβατη, λοιπόν, με το σουλούπι μου, τα χούγια μου και την ηλικία μου. Και σε αυτό το παντελώς επιδερμικό και βαθιά ηλίθιο πλαίσιο, αναζητώ χώρο. Και τον βρίσκω τελικά σε διαδικτυακά fora, παρέες ή κατασκευαστές που μοιράζονται το ίδιο πάθος. Που πονάνε και σέβονται το αντικείμενο. Όταν, λοιπόν, αυτοί οι κατασκευαστές αποφασίζουν να "αλλάξουν το προφίλ της εταιρείας τους για να προσεγγίσουν νέο κόσμο", εγώ ακούω τη λέξη "ξεπούλημα". Και το γνωρίζω εκ των προτέρων ότι είμαι άδικος και εγωιστής και κανένα δικαίωμα δεν έχω να το υποστηρίξω αυτό. Αλλά δεν το υποστηρίζω. Απλά, ο συνειρμός είναι κάτι το αναπόφευκτο. Και ζητώ συγγνώμη προκαταβολικά, καθώς κατανοώ πλήρως το ότι τα χρήματα έχουν σαφώς υψηλότερη θέση από την οποιαδήποτε παράδοση. Όχι γιατί έτσι είναι το σωστό, αλλά γιατί απλά έτσι είναι. 


Κάπως έτσι (και πολύ περιφραστικά, ίσως και φλύαρα) σηματοδοτείται στο δικό μου το μυαλό αυτό το τέλος εποχής. Οι ιταλικές Stanwell είναι πλέον ευρέως διαθέσιμες στα ράφια. Τα πυροτεχνήματα της μοδός έχουν κατακλύσει τη διαδικτυακή αγορά. Η τελευταία προσπάθεια αναβίωσης είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία κακέκτυπων φαντασμάτων των σχεδίων του '60. Και όποιος θέλει να αποκτήσει ένα acorn του Ivarsson, πρέπει να ψάξει πλέον στο ebay, αλλά κι εκεί οι τιμές τσίμπησαν αρκετά (εδώ, φυσικά, φαίνεται σε όλο του το μεγαλείο ο παραλογισμός της αγοράς, αφού το συγκεκριμένο σχέδιο στην παλιά του μορφή δεν ήταν διαθέσιμο εδώ και χρόνια). 


Μέσα σε αυτήν την ιστορία και τώρα πλέον που η μετάβαση είναι προφανής (ίσως λόγω δικής μου εμπειρίας, ίσως λόγω της πραγματικής μετάβασης ή ίσως να παίζουν λίγο και τα δύο), τα γούστα μου παγιώθηκαν στην περίοδο 1940-1980. Και κατάφερα σε αυτό το διάστημα των αλλαγών να μαζέψω μια μικρή συλλογή από Stanwell, που καλύπτουν την περίοδο 1940κάτι μέχρι και το 2010. Τα κομμάτια αυτά τα χαίρομαι, για την αισθητική τους, την απόδοσή τους, αλλά και για αυτό που αντιπροσωπεύουν: την καλή mid range δανέζικη πίπα. Και πολύ φοβάμαι ότι δύσκολα στο μέλλον θα υπάρξει κάτι ανάλογο. 


Τέλος εποχής, κύριοι. Δεν είμαστε ευπρόσδεκτοι εδώ.