Τι καταλαβαίνει ένας καπνιστής πίπας διαβάζοντας Popper

Πριν αρκετό καιρό αγόρασα μία Castello. Και το καταχάρηκα. Η πρώτη μου Castello! Επιτέλους θα δω από πρώτο χέρι τι είναι αυτό που οι καπνιστές πίπας θεωρούν κορυφαία ιταλική χειροποίητη πίπα. Όταν την πήρα στα χέρια μου, ενθουσιάστηκα με την ποιότητα κατασκευής. Μέχρι που εξέτασα τον αεραγωγό. Σκαλοπάτι στο shank, το οποίο έχει περίπου έναν πόντο μήκος. Η διατομή μειώνεται απότομα και στο bit δεν ξεπερνά τα 2mm. Και το slot ρηχό, χωρίς να θυμίζει σε τίποτα χοάνη. Φτου! Τουλάχιστον να περνούσε εύκολα μάκτρο. Θα ήταν μία παρηγοριά για το όχι και τόσο άνετο τράβηγμα. 

Και έτσι προέκυψε το ερώτημα μέσα στο κεφάλι μου: είναι δυνατόν να βγάλεις συμπέρασμα για όλη την εταιρεία, δοκιμάζοντας μόνο μία πίπα της? Το ερώτημα φαντάζει ρητορικό, καθώς η προφανής απάντηση είναι "όχι". Τρώγονται χρόνια οι στατιστικοί για το τι πρέπει να κάνουμε τους outliers. Είναι ή (δεν πρέπει να) είναι κομμάτι της κατανομής? Κι αν χαλάνε την ανάλυση του δείγματος, πρέπει ντε και καλά να τους λάβουμε υπόψιν? Δεν μπορούμε απλά να τους αγνοήσουμε, διατηρώντας την κυριαρχία που μας εξασφαλίζουν οι μέσοι όροι των απέραντων πληθυσμών? Ναι, σαφώς μπορούμε και κάπως έτσι προχωρούν τα πράγματα. Οπότε το ζήτημα απλοποιείται και προκύπτει η εξής ερωταπάντηση: 

-Καπνίζουν καλά οι πίπες αυτής της εταιρείας? 

-Κατά γενική ομολογία άριστα, αλλά, όπως σε κάθε κανόνα, πρέπει να υπάρχουν κι εδώ εξαιρέσεις. 

Όμως το ζάρι δεν είναι συμβατικό, αλλά πολύεδρο με μη πεπερασμένο αριθμό εδρών. Υπάρχουν (ομολογουμένως λίγοι) που υποστηρίζουν με πάθος ότι τα group studies δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα μιξεράκι που κονιορτοποιεί τις ατομικές διαφορές. Κι αν ψάξεις καλά, θα δεις ότι σε πολλά δείγματα δεν υπάρχει στην πραγματικότητα το μέσο άτομο, γεγονός που καθιστά τον μέσο όρο μία τιμή αμφίβολης σημασίας. Θυμάμαι τον Whit να μιλάει για "proof of existence". Επίσης θυμάμαι ένα από τα λίγα πράγματα που μου έμειναν από τα μαθήματα φιλοσοφίας (όντως ελάχιστα τα χρήσιμα πράγματα που αποκόμισα από ατελείωτες ώρες παρακολούθησης): αρκεί ένα μόνο πείραμα για να καταρρίψει την υπόθεση, ασχέτως εάν αυτή υποστηρίζεται από χιλιάδες άλλα. Οπότε, η παραπάνω ερωταπάντηση, αναδιατυπώνεται ως εξής:

-Καπνίζουν καλά οι πίπες αυτής της εταιρείας? 

-Όχι

"Όχι", διότι ο όρος "οι πίπες αυτής της εταιρείας" αναφέρεται στο σύνολο της παραγωγής της. Και δεν καπνίζουν καλά όλες οι πίπες αυτής της εταιρείας. Πολλές μπορεί να καπνίζουν άριστα, αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία. 

Εδώ χρειάζεται βέβαια μία υποσημείωση. Οι απαιτήσεις είναι πάντα ανάλογες με τη φήμη, αλλά κυρίως με την τιμή του εκάστοτε κομματιού. Όταν λοιπόν χρεώνει κανείς $300+ για μία πίπα, οφείλει να προσλάβει έναν κέρβερο για το quality control. Διότι, σε τελική ανάλυση, αυτό που αγοράζεις με αυτά τα λεφτά είναι πρωτίστως εγγύηση ποιότητας. 

Στο κάτω-κάτω της γραφής δεν με ενδιαφέρει το 99.7% της παραγωγής που αποδίδει άριστα. Εμένα μου τη σπάει που δεν περνάει το μάκτρο στη δική μου πίπα. Σε αυτήν την αγορά, δεν σε παίρνει να μιλάς για τυπικές αποκλίσεις.