Προσφάτως απέκτησα την πρώτη high end πίπα μου. Δεν ξέρω αν θα αποκτήσω άλλη στο άμεσο μέλλον. Είναι ακριβό σπορ η συλλογή high end. Και για τη συγκεκριμένη έπρεπε να αποχωριστώ 4-5 κομμάτια της συλλογής μου. Μια που έφτασε, λοιπόν, στα χέρια μου, αποφάσισα να γράψω μία αυστηρή κριτική για την πίπα, όσον αφορά στην κατασκευή της (το κείμενο αναρτήθηκε πριν λίγο καιρό και στη διαδικτυακή συνάντηση καπνιστών πίπας. Δεν την έχω καπνίσει ακόμα αρκετά, ώστε να έχω ολοκληρωμένη άποψη. Τα πρώτα καπνίσματα μπορώ να πω ότι ήταν αρκούντως ικανοποιητικά, ειδικά όσον αφορά στην ανεμπόδιστη ροή του καπνού, τη γεύση και το βάρος. Αλλά ακόμα είναι νωρίς για την τελική κρίση. Η παρούσα ανάρτηση έχει να κάνει με την κατασκευή. Και έχει κάποια σημασία, καθώς νομίζω ότι οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες (τουλάχιστον κάποιες από αυτές) έχουν σχέση με την απόδοση. Πριν καπνίσουμε μία πίπα, δεν μπορούμε να ξέρουμε πως αποδίδει. Εξετάζοντας το πως είναι φτιαγμένη, ίσως μπορούμε να προβλέψουμε ως έναν βαθμό την καπνιστική της συμπεριφορά. Για αυτό και νομίζω ότι τέτοιου είδους κριτικές έχουν κάποια αξία, εντασσόμενες κατά κάποιον τρόπο στην ευρύτερη συζήτηση "πως επιλέγω την πίπα μου". Πάμε, λοιπόν:
Λίγα λόγια για τον τεχνίτη
Ο Peter Heeschen είναι ένας από τους πιο γνωστούς σύγχρονους Δανούς artisans. Κατασκευάζει χειροποίητες πίπες για περίπου 40 χρόνια. Το 2000 έγινε ευρύτερα γνωστός και ειδικά στο αμερικανικό κοινό (ίσως το μεγαλύτερο αγοραστικό κοινό παγκοσμίως αναφορικά με τις πίπες). Στη διαδικασία αυτή συνέβαλλε καθοριστικά ο GL Pease, ο οποίος έπαιξε ρόλο «αντιπροσώπου» στο Chicago Pipe Show το 2000. Οι πίπες του Peter Heeschen έχουν εξαιρετική φήμη στην καπνοσυριγγιστική κοινότητα, αναφορικά με την ποιότητα κατασκευής και την καπνιστική τους απόδοση. Οι τιμές τους ξεκινούν από $450 και ξεπερνούν τα $650 στα υψηλότερα grades. Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες του Peter Heeschen: Λείες (smooth) και αμμοβολής (sandblasted). Αυτές διαχωρίζονται περαιτέρω σε υποκατηγορίες (grades), ανάλογα με την ποιότητα του ξύλου. Η ετήσια παραγωγή του συγκεκριμένου τεχνίτη είναι ~350 πίπες.
Για την πίπα
Smooth signature P, grade A, handmade in Denmark by Peter Heeschen
Διαστάσεις
Μήκος: 13,5 εκ
Ύψος: 4,5 εκ (κάθετα από το χείλος μέχρο τον πάτο του μπωλ)
Διάμετρος θαλάμου καύσης: 19 εκ.
Σχέδιο
Το σχέδιο είναι το κλασικό “signature P”. Απ’ όσο γνωρίζω είναι σήμα κατατεθέν του τεχνίτη. Επιρροές του “P” μπορεί κανείς να δει και σε άλλα σχέδιά του, όπως είναι κάποια eggs ή freeforms με bamboo. Σαφώς η άποψη περί αισθητικής του σχεδίου ενέχει ισχυρές δόσεις υποκειμενικότητας. Με δεδομένο αυτό, μπορώ να πω ότι το “P” είναι ένα αρκετά ισορροπημένο σχέδιο. Το συνολικό του μήκος είναι αρκετά μικρό και μοιράζεται σχεδόν μεταξύ επιστομίου και stummel. Το ελάχιστο (~1/8) bent του επιστομίου τονίζεται από το “κόψιμο” στην πάνω πλευρά, δημιουργώντας έτσι ένα κατά το ήμισυ saddle. Αυτό το “κόψιμο”, αν και απότομο, δεν χαλάει τη φόρμα και τον “ρευστό” χαρακτήρα της πίπας. Τονίζει την κυρτότητα του επιστομίου, διατηρώντας όμως συνολικά την ομαλή και διακριτική μετάβαση του bent, που ξεκινά από το shank. Nομίζω πως λύνει το πρόβλημα ενός tapered επιστομίου, το οποίο ενδεχομένως να ήταν πολύ απότομο ή με ομαλή μετάβαση, αλλά ταυτόχρονα πολύ χοντρό.Το δαχτυλίδι από boxwood είναι αρκετά παχύ και δένει αρμονικά με τα υπόλοιπα χρώματα. Το μπωλ είναι αρκετά περίπλοκο. Στο μπροστινό μέρος, το heel σχεδόν εξαφανίζεται, γεγονός που θυμίζει squat tomato του Becker. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται να έχει αρκετό ξύλο, ώστε να μην υπερθερμαίνεται κατά το κάπνισμα. Παράλληλα, όλο το μπωλ φαίνεται να γέρνει προς τα εμπρός, κυρίως λόγω μιας ανισοκατανομής υλικού μεταξύ της μπροστινής και της οπίσθιας επιφάνειάς του. Στο rim παρατηρούμε δύο “γλώσσες” μπροστά και πίσω, τεχνική που στρογυλεύει όλο το σχήμα και ακυρώνει τα όρια μιας αυστηρής άνω γραμμής. Αυτό προσθέτει στον προαναφερθέντα “ρευστό” χαρακτήρα. Στα πλαϊνά του μπωλ, πάλι έχουμε μία ιδιομορφία. Πηγαίνοντας προς τα κάτω, η διάμετρος μεγαλώνει κι έτσι το σχήμα δανείζεται στοιχεία από το κλασικό brandy. Σε γενικές γραμμές είναι ένα πολύ προσεγμένο σχέδιο, το οποίο παρά την πολυπλοκότητά του, παραμένει ισορροπημένο. Οφείλω να παραδεχτώ τη φαντασία και την καλλιτεχνική ικανότητα του Peter Heeschen. Σε δύο σημεία μόνο ανιχνεύω μειονεκτήματα. Πρώτον, στην ένωση shank-bowl (στην “κοιλιακή” πλευρά), όπου δεν υπάρχει απόλυτη συμμετρία.
Δεύτερον, στην εμπρόσθια “γλώσσα”, η οποία ξεφεύεγει κατά πολύ προς τα αριστερά.
Τα δύο αυτά κατασκευαστικά ατοπήματα κρύβονται λόγω της ελεύθερης φόρμας, αλλά παρ’ όλα αυτά είναι εκεί. Και δεν μπορώ να μην τα επισημάνω.
Grain
Το grain δεν μπορεί κανείς να το πει straight grain. Αλλά σε αυτό το σχέδιο δεν ξέρω αν ταιριάζει το straight grain. Αν έπρεπε ντε και καλά να το πούμε κάπως, εγώ θα το έλεγα flame grain. Το κρίσιμο σημείο είναι εδώ το ότι το grain ακολουθεί το σχέδιο. Το birds eye είναι σχεδόν απόλυτα κεντραρισμένο στον πάτο του μπωλ. Και το flame grain ακολουθεί τις γραμμές του μπωλ σχεδόν για 360 μοίρες. Κατά τα άλλα, το grain φαίνεται ομοιογενές και αρκετά “συνεκτικό” (tight grain). Αυτό το αναφέρω, διότι έχει υποστηριχθεί η άποψη πως κάποια βασικά χαρακτηριστικά του grain αντανακλούν τη δομή του ξύλου, η οποία κατ’ επέκταση επηρεάζει τις καπνιστικές ιδιότητες της πίπας. Επί παραδείγματι, λέγεται ότι η ηλικία του ξύλου (που φαίνεται από το grain) παίζει ρόλο στο πόσο εύκολα μπορεί να κλείσουν οι πόροι, γεγονός που θα υποβαθμίσει την απόδοση. Στην παρούσα κριτική, βέβαια, επειδή ο ρόλος του grain σε συνάρτηση με την απόδοση της πίπας είναι αμφιλεγόμενος, αυτό εξετάζεται μόνο ως προς την αισθητική.
Σημάδια στο ξύλο
Κατάφερα με μεγεθυντικό φακό να βρω 3. Ένα λίγο μικρότερο από το κεφάλι της καρφίτσας και άλλα δύο ακόμα μικρότερα. Αν ψάξω, ίσως βρω και άλλα. Ελάχιστα με απασχολεί σε τέτοια κλίμακα. Στόκο δεν βρήκα.
Βάρος
Η πίπα δεν είναι από τις πιο ελαφριές. Σε σχέση με το μέγεθός της θα μπορούσε κανείς να πει ότι έχει το αναμενόμενο βάρος. Ίσως λίγο πιο ελαφριά. Υπάρχει η πεποίθηση πως το μικρό βάρος σημαίνει και καλύτερο ξύλο. Αλλά το βάρος έχει να κάνει και με άλλους παράγοντες (πχ φύλο του φυτού). Οπότε και πάλι εξετάζεται μόνο από την άποψη της λειτουργικότητας, δηλαδή το πόσο άνετα κρατιέται η πίπα στο στόμα. Εδώ το βάρος κρίνεται σωστό, μιας που το κράτημά της στα δόντια είναι εξαιρετικά άνετο. Αυτό έχει να κάνει και με τον γενικότερο σχεδιασμό της πίπας και όχι μόνο με το βάρος του stummel. Η πίπα είναι ισορροπημένη, γεγονός που συμβάλλει στην άνεση, είτε την κρατά κανείς στο χέρι, είτε την “κρεμάει” στα δόντια. Αν και το βάρος της μπορεί να χαρακτηριστεί σωστό, το κράτημά της στο χέρι είναι περίεργη υπόθεση. Λόγω σχήματος, δεν έχει το κλασικό πιάσιμο με τον αντίχειρα να τείνει προς τον δείκτη. Ο αντίχειρας ξεκουράζεται πάνω στη μία “γλώσσα” (προς το επιστόμιο), ενώ ο δείκτης και ο μέσος λειτουργούν υποστηρικτικά στο απότομα κομμένο heel. Όσον αφορά στο curing του ρεικιού, δυστυχώς δεν έχω βρει ακόμα πληροφορίες για τις μεθόδους του κυρίου Heeschen. Έτσι κι αλλιώς, η ποιότητα του ξύλου αναφορικά με την καπνιστική απόδοση θα φανεί στο χειροκρότημα, δηλαδή όταν η πίπα καπνιστεί. Ίσως ακολουθήσει δεύτερο review που να αφορά στην καπνιστική απόδοση που είναι και το τελικό ζητούμενο. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι και η εξέταση μιας πίπας πριν αυτή καπνιστεί έχει τη σημασία της, καθώς πολλές φορές μπορεί κανείς να προβλέψει τη συμπεριφορά της από κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά της.
Αεραγωγός και επιστόμιο
Τα περί αισθητικής αναφέρθηκαν παραπάνω. Το επιστόμιο είναι κατασκευασμένο από γερμανικό εβονίτη. Όσον αφορά στη λειτουργικότητα, ο αγωγός του επιστομίου είναι αρκετά ευρύς. Δυστυχώς αυτήν τη στιγμή δεν έχω διαθέσιμα τρυπάνια, οπότε όλες οι διατομές είναι κατά προσέγγιση. Στο tenon είναι περίπου 5mm. Εδώ θα προτιμούσα να είναι μικρότερης διατομής και να πλησιάζει εκείνη του αεραγωγού του shank. Από εκεί και πέρα, κάνει ομαλό taper και φτάνει σε πολύ μικρότερη διατομή. Ο αεραγωγός στο stummel είναι τρυπημένος στα 3,5-4mm. Η τρύπα του αεραγωγού είναι ευθυγραμμισμένη με αυτή του tenon, όπως αποκαλύπτεται από το pipe cleaner test. Το pipe cleaner test έγινε με το πιο χοντρό μάκτρο που έχω βρει στην αγορά (με την παχύτερη πλευρά), οπότε το συμπέρασμα είναι σχετικά ασφαλές. Το μάκτρο περνά ανεμπόδιστα από το bit στον πάτο του μπωλ. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι στον πάτο του mortise η διατομή δεν είναι απόλυτα κυκλική. Φαίνεται πως για να βγει η τρύπα στο κέντρο έπρεπε να φαγωθεί λίγο ή απλά ξέφυγε κάποια στιγμή το τρυπάνι.
Ο αεραγωγός συναντά το μπωλ στον πάτο του και στο κέντρο. Το bit είναι λεπτό και άνετο στο στόμα. To button είναι αρκετά λεπτό, με στρογγυλεμένες αιχμές στην έσω πλευρά ώστε να μην είναι άβολο. Στην πλευρά του slot, είναι κοίλο (μία λεπτομέρεια που αρέσει σε μερικούς καπνιστές. Το slot είναι αρκετά ευρύ και σχετικά καλοφτιαγμένο, αν και όχι απόλυτα συμμετρικό, γεγονός που αποτελεί μειονέκτημα στην κατηγορία αυτή.
Το tenon απέχει 1mm από τον πυθμένα του mortise. Αυτό αξασφαλίζει την ομοιομορφία του αεραγωγού και αποκλείει τις απότομες διακυμάνσεις της διατομής, από τη στιγμή που δεν υπάρχει μεγάλο κενό. Το μικρό κενό του ενός χιλιοστού χρησιμεύει ως “αέρας” για τις μικρές αλλαγές που ενδεχομένως να λαμβάνουν χώρα ως αποτέλεσμα της αυξομείωσης της θερμοκρασίας. Το tenon δεν έχει “στρογγυλεμένες” άκρες. Δεν υπάρχει περιθώριο για τον καπνό να εισχωρήσει μεταξύ του tenon και των τοιχωμάτων του shank. Ο αεραγωγός ήταν καθαρός και η έσω επιφάνειά του φαίνεται σχετικά λεία. Πολλά από τα παραπάνω στοιχεία (σε συνδυασμό) εξασφαλίζουν ανεμπόδιστη ροή αέρα. Ο θάλαμος καύσης δεν έχει κάποιο προκάρβουνο. Η επιφάνειά του δεν έχει λειανθεί πλήρως, προφανώς για είναι πιο εύκολη η δημιουργία cake. Η εφαρμογή stem-shank είναι άνετη, αλλά και σταθερή. H περασιά είναι πραγματικά αριστοτεχνική, καθώς το επιστόμιο έρχεται πρόσωπο με το shank. Η μετάβαση από το επιστόμιο στο shank δεν γίνεται αντιληπτή με την αφή.
Φινίρισμα
Εδώ βλέπω πολύ καλή δουλειά. Με μέτρο. Η πίπα φαίνεται ότι τρίφτηκε καλά με διαδοχικά πιο λεπτά γυαλόχαρτα. Δεν μπορώ διά της αφής να διακρίνω κάποια άγρια επιφάνεια. Δεν βλέπω ανωμαλίες στις καμπύλες. Η βαφή της είναι όσο πρέπει έντονη κατά τη γνώμη μου και αναδεικνύει καλά το grain. Το ίδιο ισχύει και για το επιστόμιο. Δεν διακρίνω σημάδια από εργαλεία. Είναι πολύ καλά γυαλισμένο, όπως και το ξύλινο τμήμα της πίπας. Συνολικά το φινίρισμά της με ικανοποιεί πλήρως. Ένα πρόβλημα υπάρχει μόνο. Στο shank face, βλέπω να έχει ξεφύγει μπογιά. Κρίμα. Αυτό φυσικά δεν επηρεάζει την απόδοσή της. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι αποδεκτό για την κατηγορία στην οποία υπάγεται η συγκεκριμένη πίπα.
Σε γενικές γραμμές είναι μία πολύ όμορφη και καλοφτιαγμένη πίπα. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι τέλεια, όπως κανείς θα περίμενε στην κατηγορία high end. Το ότι βρήκα τις ατέλειες που περιγράφω παραπάνω (κυρίως αυτή που αφορά στον αεραγωγό) ήταν λίγο απογοητευτικό για μένα. Αν αξίζει τα λεφτά της? Πιστεύω ότι τα αξίζει. Αλλά αυτό είναι πολύ προσωπική υπόθεση. Καθώς τα κριτήρια είναι άπειρα και κατά συνέπεια προκύπτουν άπειρες ιεραρχίες και συγκρίσεις. Σαφώς υπάρχουν φτηνότερες πίπες με καλύτερη (ή ίσως ελάχιστα πιο προσεγμένη) κατασκευή. Από την άλλη μεριά υπάρχουν και ακριβότερες πίπες με υποδεέστερη κατασκευή. Ή απλά πιο άσχημες. Δεν είναι δυνατόν να συγκρίνουμε κάθε πίπα με όλες τις υπόλοιπες που υπάρχουν στον κόσμο. Όπως επίσης δεν είναι δυνατόν να αγνοούμε ο,τιδήποτε άλλο κυκλοφορεί και να εστιάζουμε μόνο στην εν λόγω πίπα. Κατά έναν περίεργο τρόπο, κάθε κομμάτι κρίνεται ξεχωριστά και με έναν πολύ προσωπικό τρόπο από τον επίδοξο αγοραστή. Κάπως έτσι αποφάσισα μετά από 2 χρόνια περισυλλογής να αγοράσω το “signature P” του uncle Peter, κατά κόσμον Peter Heeschen.
Κάποια κείμενα για την αξιολόγηση καπνοσυρίγγων
Η ιστοσελίδα του Peter Heeschen
O GL Pease για τον Peter Heeschen
