Το μαύρο μαλλί του προβάτου κάνει μπαμ (έστω κι αν αυτό οφείλεται σε τυχαία ανακατεμένα γονίδια)

Η ελευθεροστομία εφαρμόζεται σαφώς επιλεκτικά. Όχι, το κείμενο δεν αφορά στον κοινωνικό ιστό ή στο διεφθαρμένο σύστημα. Αφορά σε μια παρέα και μια κουβέντα που παραλίγο να καταλήξει σε αφορισμό. Να τα πάρουμε όμως από την αρχή. Δεν τα πάω καλά με την κρατούσα θρησκεία. Δεν είμαι άθεος. Δεν είμαι αλλόθρησκος. Είμαι λίγο τεχνοκράτης. Προτιμώ να γνωρίζω παρά να πιστεύω. Παρ' όλα αυτά, καθείς προσαρμόζεται στο εκάστοτε περιβάλλον. Προσπαθώ να λαμβάνω υπόψη μου ποιον έχω κάθε φορά απέναντί μου.

Κατά τη διάρκεια μιας συνεστίασης, λοιπόν, άρχισε μια κουβέντα θρησκευτικού περιεχομένου. Για την ιστορία, δεν την άρχισα εγώ. Και, ειλικρινά, διατήρησα την ψυχραιμία μου και παρέμεινα σιωπηλός. Μέχρι που κάποια στιγμή μια καλή μου φίλη είπε απλά ότι έχει κάποιες αμφιβολίες σχετικά με κάποιο συγκεκριμένο δόγμα. Εκείνη τη στιγμή το κλίμα άλλαξε, και οι συνδαιτημόνες μας δήλωσαν ότι αυτό υπάρχει και ότι ο καλός χριστιανός οφείλει να συμμορφωθεί. Σε αυτό ακριβώς το σημείο της κουβέντας άρχισα να συμμετέχω. Το απλό επιχείρημά μου ήταν ότι κάποιος που επιλέγει να αποδέχεται μόνο αυτό που αποδεικνύεται επιστημονικά, δεν μπορεί να υιοθετήσει θέσεις που αφορούν στη μεταφυσική και αυτό δεν τον καθιστά κατώτερο. Έλαβα τη γνωστή αφελή απάντηση: η επιστήμη δεν μπορεί να τα αποδείξει όλα και από ένα σημείο και μετά τα πράγματα εξηγούνται βάσει της ύπαρξης του θεού, της ψυχής και του πνεύματος.

Το ζήτημα σήμερα δεν είναι το κατά πόσον έχω δίκιο ή άδικο. Για αυτό και δεν έχει νόημα να αρχίσω να γράφω περί της ανύπαρκτης διαμάχης θρησκείας-επιστήμης. Το ζήτημα είναι άλλο. Μαζί με την απάντηση αυτή άκουσα και μια εκτενέστατη επιχειρηματολογία, μέσω της οποίας καθίστατο σαφές ή υπονοείτο κατά περίπτωση το πόσο φτωχή και ανούσια έχω κάνει τη ζωή μου, αφήνοντας τον εαυτό μου να παρασυρθεί από πέρα για πέρα λανθασμένες, ανόητες και παραπλανητικές ιδέες. Αυτό συνοδευόταν από ένα βλέμμα γεμάτο έκπληξη, κατοπινή απογοήτευση, σαρκασμό και ίσως μικρές δόσεις οίκτου.

Ο συγκεκριμένος συνομιλητής δεν είχε ισχυρό επιχείρημα. Κι όμως θεωρούσε δικαίωμά του να μου κάνει κήρυγμα για το πόσο κοντόφθαλμος είμαι. Αλλά δεν έχει αξία να εστιάσουμε στον συγκεκριμένο συνομιλητή. Είναι εδώ και λίγο καιρό γνωστός μου και η παρέα μαζί του είναι ευχάριστη. Η ανάγκη μου σήμερα δεν είναι να βρίσω εκ του ασφαλούς και εκ των υστέρων έναν άνθρωπο που μου έσπασε τα νεύρα του και εγώ του χαμογέλασα. Πραγματικά τον συμπαθώ, άσχετα με το περιστατικό. Το περιστατικό αποτελεί αφορμή. Η ουσία είναι ότι κάποιος που δε συμμορφώνεται σύμφωνα με τις επιταγές της κρατούσας θρησκείας, επιβάλλεται να υποστεί την κοινωνική χλεύη, έστω και σε μικρό βαθμό. Και γενικότερα, αυτός που συμπορεύεται με το πλήθος (άσχετα αν η θέση ευσταθεί ή όχι) δεν έχει υποχρέωση να στηρίξει την άποψή του. Αυτός που αποκλίνει (όχι λόγω ηρωισμού, καθ' ότι ουδείς έχει ελεύθερη βούληση) έχει υποχρέωση να απολογείται αενάως. Εν προκειμένω, εγώ (ορθά) δεν έχω το δικαίωμα να προσβάλλω το θρησκευτικό συναίσθημα των συνανθρώπων μου. Εκείνοι, όμως, έχουν το δικαίωμα (το οποίο αισθάνονται ως ιερή υποχρέωση) να με προσβάλλουν και να προσπαθούν συνεχώς (και επί ματαίω) να με φέρουν στον ίσιο δρόμο.

Την επόμενη φορά που θα βρεθείς εντός του όχλου και ενστικτωδώς θα κινηθείς απειλητικά προς τον παράταιρο, μέτρα μέχρι το τέσσερα και σκέψου ότι:

Πρώτον, αυτός δεν το επέλεξε.

Δεύτερον, έχει δικαίωμα να χρησιμοποιεί τη φωνητική του συσκευή όπως (νομίζει ότι) επιθυμεί.

Τρίτον, μπορεί και να έχεις άδικο.


Υστερόγραφο με την ιδιότητα του μπούμερανγκ: Κάτι μας είπες τώρα...