Αυτά που με ενοχλούν...

...είναι πολλά. Σήμερα με πήρε κάποιος να μου κάνει φάρσα με μπινελίκια. Δεν είχε φαντασία, οπότε δεν μπήκα καν στον κόπο να βρίσω. Πληρώνεις μισό ευρώ για να αποκαλέσεις "μαλάκα" έναν άγνωστο που σε αντιμετωπίζει με πλήρη απάθεια. Προχθές, στον δρόμο, μια κυρία άφησε το τιμόνι εν κινήσει, ώστε να μπορέσει να υψώσει τους μέσους και των δύο της χεριών προς εμένα.

Αλλά αυτά είναι μεμονωμένα περιστατικά. Η ουσία της ενόχλησής μου είναι η σε κάθε γωνία παραμονεύουσα βλακεία. Οι Homo sapiens γύρω μου, υποστηρίζουν στεντορείως ότι άνω θρώσκουν, την ίδια στιγμή που το pc του πειραματιστή συμπεραίνει σαφώς μακροχρόνιο fixation. Αν ψηλαφίσουν όμως τους κροτάφους τους, θα διαπιστώσουν την ύπαρξη αξεσουάρ, τα οποία αρμόζουν σε όντα με όνομα περιέχον α-στερητικό προ του μοναδικού ανθρωποκεντρικού κριτηρίου.

Για να γίνω πιο σαφής. Η βλακεία δεν έχει ηλικία, είναι επικίνδυνη και διατηρεί σαφώς φιλικές σχέσεις με την εμμονή στα καθιερωμένα. Για να μην παρεξηγηθούμε, δεν κατηγορώ τον βλάκα. Σ' αυτό το ζήτημα είμαι σωκρατικός. Ο Σωκράτης έλεγε: "ουδείς εκών κακός". Παραφράζοντας, μπορούμε να πούμε ότι κανείς δεν είναι μαλάκας με τη θέλησή του. Και από τη στιγμή που δεν υπάρχει βούληση, δεν υπάρχει πρόθεση. Συνεπώς, δεν υφίσταται κατηγορία. Αλλά, παρ' όλο που δεν μπορώ να εντοπίσω κάποιον υπεύθυνο (κάτι σαν τις δημόσιες υπηρεσίες), δεν παύω να ενοχλούμαι. Το πιο εκνευριστικό χαρακτηριστικό του βλάκα είναι ότι επιμένει, ενώ δεν έχει επιχείρημα. Σου λέει πχ κάποιος με εντονότατο ύφος ότι θεωρεί τον τρόπο έκφρασής σου επί ενός θέματος χυδαίο. Η έκφραση δεν είναι χυδαία, αλλά το εγχείρημα του να το καταλάβει αυτό τον ξεπερνά (θα επανέλθουμε αργότερα σε αυτό). Σε μία τελευταία προσπάθεια να του αποδείξεις το προφανές, του υπενθυμίζεις ότι έχεις εκφραστεί σαφώς πιο "χυδαία" στο παρελθόν επί ενός άλλου θέματος και εκείνος δεν αντέδρασε (μάλλον επικρότησε). Και έρχεται η απάντηση, άκρως αποστομωτική: "Με εκείνη τη θέση σου συμφωνούσα, για αυτό και δε θεώρησα τον τρόπο σου χυδαίο". Φυσικά, το παράδοξο αυτό φαίνεται απολύτως λογικό για κάποιον που δε σκέφτεται. Αυτό είναι ένα από τα καλά πρόσφατα παραδείγματα.

Κάποιος που έχει απωλέσει την ικανότητα σκέψεως, συχνά προβάλλει άσχετα επιχειρήματα. Ειδικά αν του χαλάς το γλυκό. Επί παραδείγματι, λες στον βλάκα ότι παράβρασε τα μακαρόνια και σου απαντά με συγκρατημένο μίσος: "Και εσύ είσαι κοντός!". Μία έκφραση του φαινομένου που απαντάται ευρέως αφορά στην αρτηριοσκλήρωση, η οποία αποτελεί συνέπεια των επαναλαμβανόμενων περιφορών γύρω από το άστρο του ηλιακού μας συστήματος. Όσο μεγαλώνουμε, οι ιδέες μας γίνονται πιο σταθερές. Δυστυχώς αυτή η σταθερότητα επέρχεται άφιλτρη, χωρίς κριτήριο για την ποιότητα των ιδεών. Καθήμενος επί σταθερού σημείου, παρ' όλα αυτά πολυταξιδεμένος βάσει κοινώς αποδεκτού κριτηρίου, προβάλλει τις ώρες πτήσης του αντί στιβαρής θέσεως, ώστε να πατάξει τους πιστεύοντες στην καλούμενη "ελευθεριότητα" νεανίες. Σαφώς, βέβαια, αισθάνομαι την υποχρέωση να σεβαστώ τους γηραιότερους. Θα σηκωθώ από τη θέση μου στο τραίνο για να κάτσει ένας παππούς. Παρ' όλα αυτά μου είναι αδύνατον να υιοθετήσω την τρύπια άποψη ενός μεσήλικα, μόνο και μόνο επειδή γεννήθηκε 20 χρόνια νωρίτερα από εμένα. Αν το κάνω, θα γίνω ίδιος με αυτόν (και από πολύ νωρίς-θα έχω και εγώ την ευκαιρία μου αργότερα να πω "καλά είμαι εδώ"). Στο κάτω-κάτω της γραφής, δεν μπορώ να χρεωθώ εγώ το γεγονός του ότι κάποια στιγμή αποφάσισε να πάψει να σκέφτεται.

Αλλά είπαμε, η βλακεία δεν έχει ηλικία. Απλά, η κακώς εννούμενη ωρίμανση (με τον όρο αυτόν συχνά καμουφλάρεται ο συντηρητισμός) είναι μία από τις εκφάνσεις της. Γενικότερα, θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει για την ηθική. Η έννοια αυτή ορίζει τι είναι καλό και τι κακό. Η σύνδεσή της με τα παραπάνω είναι προφανής. Υποτίθεται ότι όσο γηραιότερος είσαι, τόσο καλύτερα μπορείς να ξεχωρίσεις το καλό και το κακό. Στην ουσία, από τη στιγμή που μπαίνεις στη διαδικασία να πιστέψεις σε μια καθολική ηθική, η οποία προστάζεται από κάτι ευρύτερο (φύση) ή υπέρλογο (θεός), αυτόματα απορρίπτεις ένα πεδίο σκέψης και αμφισβήτησης, κάνοντας ένα (ακόμα) βήμα προς τη βλακεία. Έχεις, όμως, ένα όφελος. Την υποστήριξη του όχλου. Εκεί νιώθεις ασφαλής. Δεν κινδυνεύεις να συγκρουστείς. Ίσως, τελικά, αυτό να είναι το συμπέρασμα. Ενδεχομένως η βλακεία να είναι αποτέλεσμα φόβου. Το θέμα είναι ότι κάποιος που δε φοβάται (ή δεν έχει ακόμα φοβηθεί αρκετά), οφείλει κατά τη γνώμη του όχλου να εναρμονιστεί. Η εναρμόνιση αυτή πολλές φορές δεν έχει κανένα ουσιαστικό νόημα (τι θα άλλαζε, αν τη γραβάτα τη φορούσαμε στο κεφάλι, κάθε φορά που το απαιτούσε η περίσταση;). Η εναρμόνση είναι αυταξία. Και ο νεοφερμένος είναι a priori εναρμονισμένος. Οι ανήκοντες στον όχλο δεν έχουν λόγο, για παράδειγμα. Βροντοφωνάζουν κάτι και μετά, σε μιαν ανάσα, το παίρνουν πίσω. Έτσι, αναμένουν από τον νεοφερμένο να μην έχει μπέσα. Και τους κάνει φοβερή εντύπωση, αν διαπιστώσουν ότι τελικά κρατά τον λόγο του. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του όχλου είναι ότι δεν έχει μνήμη. Τα μονομερή του μπορεί να έχουν, αλλά την καταστέλλουν για χάρη της ευρυθμίας. Έτσι, όλοι είναι φίλοι μεταξύ τους εντός του κοπαδιού, ενώ ταυτόχρονα αλλάζουν μαζικά πορεία σε μια στιγμή, αν η κατάσταση το επιβάλλει. Όσο το σκέφτομαι, τείνω να πιστέψω ότι ο φόβος είναι που οδηγεί τελικά στη βλακεία. Απλά, αναρωτιέμαι μήπως και ο φόβος αυτός είναι τελικά επίπλαστος. Η ιστορία αυή είναι γεμάτη αντιφάσεις, όπως και να έχει:

\

Οι πάνσοφοι αυτοί Ανθρωπίδες είναι εκείνοι που ενώ σε ψέγουν για το ότι αρνείσαι να κάνεις τον σταυρό σου, εύχονται να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα. Ημιμαθείς που σου μιλούν με ύφος μέντορα, ξεστομίζοντας ένα κάρο παπαριές, ενώ βιώνουν έναν ιδιότυπο φθόνο, την ίδια ώρα που εμπύρετοι πασχίζουν να πείσουν τον εαυτό τους ότι είναι νικητές σε έναν ανύπαρκτο αγώνα. Είναι εκείνοι που συμπλεγματικά αρνούνται να χαμογελάσουν σε κάποιον που ενδεχομένως να προσπαθεί για κάτι που οι ίδιοι δεν κατάφεραν. Εκείνοι που από πολύ νωρίς υιοθέτησαν το "cover is better" του Slade και το μετάνιωσαν. Αυτοί που δε βρίζουν ποτέ μονήρεις, παρά μόνο εντός του όχλου. Που έχουν κάνει πολλές φορές επανάληψη το "μπε". Που υιοθετούν την άρνηση και την κατάφαση βάσει πλειοψηφίας. Εθελοντικά ανέραστοι, ελλείψει δικτατόρων. Και όχι, δεν είναι κακοί άνθρωποι. Είναι απλά βλάκες.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΥΓ: Αυτή τη φορά, ειλικρινώς χέστηκα για το ποιος μπορεί να το πάρει προσωπικά. Blogger είμαι και ουχί ψυχοθεραπευτής ή νταντά. Εν τέλει, αν κάποιος επιθυμεί διακαώς να τεθεί επί της πούτσης, των όρχεων ή, έστω, των περί αυτών τριχών, ας στείλει μια ηλεκτρονική αίτηση, ώστε να λάβει αριθμό προτεραιότητας.